İhracat (dış satım), bir ülkede üretilen malın veya hizmetin diğer ülkeye satılmasına denir. Malı satan ülke ihracat işlemi yaparken, malı alan ülke de aynı anda ithalat işlemi yapmış olur.
İthalat sözcüğü, Arapça χrc kökünden gelen iχrāc إخراج “dışarı çıkarma” sözcüğünden alıntıdır.
İhracatı Kim Yapabilir?
İhracatı işlemini yapan oluşumlar, üç farklı biçimde karşımıza çıkabilir:
- İhraç edilen malın özelliğine göre ilgili ihracatçı birlikleri genel sekreterliğine üye olan kişiler
- Türkiye’de mukim ve vergi numarasına sahip tüzel kişiler
- Tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar
Gümrük ve İhracat
İhracat, resmi olarak ihracat mevzuatı ve gümrük mevzuatına uymak zorundadır. Ülkemizi örnek alırsak, bir malın Türkiye gümrük bölgesi dışına veya serbest bölgelere çıkarılması bir ihracat eylemidir.
İhracatta Gümrük İşlemleri
Temsil
İhracatçı firmalar, gümrük beyanname işlerini kendileri yapabileceği gibi bir gümrük müşaviri aracılığı da kullanabilirler. Türkiye genelinde, beyanname işlemlerin çoğunu yapan gümrük müşavirleri, gümrükleme, lojistik, danışmanlık konularında da hizmet verirler.
Beyan
İhracat rejimine göre ihraç eşyasının gümrük idaresine beyan edilmesi zorunludur. İhracat için gerekli olan diğer belgelere eklenen gümrük beyannamesi, ihracatçı birliklerine onaylatıldıktan sonra gümrük idaresine başvurulur.
Onay
Gümrük beyannamesinin onaylanması için ihraç edilecek eşyanın muayenesi hazir olmalıdır. Hazırlıklar tamamlanınca ekli belgeler ile beraber gümrük beyannamesi gümrük idaresine sunulur. Onay memuru tum belgeleri inceler ve sonucunda bir sorun tespit etmez ise bilgisayar sistemi üzerinden onayı verir. Onay memuru ayrıca kağıt örneğini de imzalayıp mühürler ve işlemi tamamlar.
Muayene
Gelişmiş bilgisayar sistemleri ihracata konu eşyanın hangi muayene memuru ve nasıl muayene edileceğini belirler. Daha sonra kırmızı, sari, mavi, yeşil hatlar olarak farklı sekillerde muayene islemi yapılır.
Fiili İhracat
Muayene sonucu olumlu olan gümrük eşyasının durumu beyanname üzerine işlenir ve eşyanın çıkışına izin verilir. Eşyanın ülkeden çıkışı ile fiili ihracat gerçekleşmiş olur.
İhracat Olarak Yapılan Satışların Özellikleri
- Satışlar bir yabancı ülkeye yapılır
- İki veya çok taraflı ticret anlaşmalarının getirdiği koşullara uyum ve yükümlülükler esastır
- Alışverişte yabancı para kullanımı söz konusu olur
- Mallar çıkış yerinden varış yerine taşınır
- Satılan mallarla ilgili; gümrük vergisi, katma değer vergisi ve varsa başka türlü vergiler söz konusudur
- Malların çıkış yerinden varış yerine kadar karşılaşabileceği risklere karşı sigorta edilmesi, ödeme işlemlerinde bankacılık sisteminin devreye girmesi söz konusudur
İhracat Türleri Nelerdir?
- Ön izne bağlı ihracat
- Kayda bağlı ihracat
- Konsinye ihracat
- İthal edilmiş malın ihracı
- Serbest bölgelere yapılacak ihracat
- Bedelsiz ihracat
- Ticari kiralama yoluyla yapılacak ihracat
İhracatta Kullanılan Belgeler
- Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration)
- Fatura ( Invoice )
- Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
- A.TR Dolaşım Belgesi (A.TR Movement Certificate)
- EUR.1 Dolaşım Sertifikası (EUR.1 Movement Certificate)
- Kontrol Belgesi (Conformity Certificate)
- ATA Karnesi (ATA Carnet)
- Sigorta Belgeleri (Insurance Documents)
- Konşimento, Taşıma Belgeleri (Bill of Lading, Transport Documents)
- Çeki Listesi (Weight Note)
- Koli Listesi (Packing List)
- Döviz Alım Belgesi (DAB)
- Diğer Belgeler
