İthalat (dış alım), bir ülkede üretilmiş bir malın veya hizmetin başka bir ülke tarafından satın alınmasına denir. İthalat işlemi aynı anda mal veya hizmet satan ülke için de ihracat anlamına gelir. Yani ithalat ve ihracat aynı anda gerçekleşen bir olaydır. Bir ülke ithalat yaparken karşı ülke de ihracat yapmış olur.
İthalat sözcüğünün kökeni Arapça’daki “idhal” kelimesidir. İdhal; içine alma, girme anlamındadır.
İthalat ve Gümrük
İthalatta malın bedeli ve varsa gümrük bedeli, gümrük ve kambiyo rejiminin esaslarına göre ödenerek tamamlanır. Malların ithalinin tabi olduğu esaslar her yıl belirlenerek duyurulur.
İthal Edilen Malların Türü
Serbest (Libere) Mallar
İthali tamamen serbest olan yani ithali için hiçbir izin almaya gerek bulunmayan mallardır. Liberasyon listesine dahil mallar, döviz bedelinin ödenmesine ilişkin akreditif açılması ile ithal edilir.
İthali İzne Bağlı (Lisansa Tabi) Mallar
İthali izne bağlı mallarda, ithal için ayrıca lisans ve döviz tahsis izni (permi) gereklidir. İlk defa izin alacak firmaların işlemleri denetimler ve soruşturma nedeniyle 2-3 ay sürebilmektedir. Sonraki izin başvuruları ise yaklaşık 10 işgünü içinde sonuçlanmaktadır. Belgenin geçerlilik süresi 6 aydır.
İthalatı Kim Yapabilir?
İthalat işlemini yapan oluşumlar, üç farklı biçimde karşımıza çıkabilir.
- Kimlik numarasıyla gümrük idaresine kayıtlı gerçek kişiler
- Türkiye’de mukim ve vergi numarasına sahip tüzel kişiler
- Tüzel kişilik statüsüne sahip olmamakla birlikte yürürlükteki mevzuat hükümlerine istinaden hukuki tasarruf yapma yetkisi tanınan ortaklıklar
İthalat Sözleşmeleri
İthalat işlemi sırasında taraflar arasında ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümü için, hak ve yükümlülüklerini gösteren yazılı bir sözleşme hazırlanması olağandır. Bu sözleşmeler hem tarafları bağlar hem de anlaşmazlık durumunda da delil belgesi özelliği taşır.
Uluslararası ticarette ortaya çıkan anlaşmazlıkları ve hukuksal çatışmaları ortadan kaldırmak için Birleşmiş Milletler ve ICC (International Chamber of Commerce, Uluslararası Ticaret Odası), alım-satım işlemlerine kural ve düzenlemeler getirmiştir. Bu düzenlemeler alıcı ve satıcının gereksiz yere para ve zaman kaybını önlemesi için yapılmıştır.