ATA karnesi, ithalat ve ihracat işlemlerini hızlandırmak için kullanılan belgedir. Taraf ülkeler; Geçici İthalat Sözleşmesi, kısa adıyla İstanbul Sözleşmesi, ve ekleri kapsamında yine sorumludur ancak başka belgelere gerek kalmadan işlemleri gerçekleştirebilirler.
ATA karnesi, teminat yerine geçerek kolaylık sağlar ve eşyanın gümrükten geçiş süresini kısaltır. Bu sırada eşya, gümrük vergisine normalde olduğu gibi tabi olmaz.
NOT: T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 2012 yılında yayımladığı 11 no.lu genelgeye göre, 4458 sayılı Gümrük Kanununun 133. maddesi uyarınca her ay için ithalat vergilerinin % 3’ünün tahsili ile bakiye tutar için de ATA Karnesinin teminat olarak kabulü gerekmektedir. İlgili “ATA Karnesi ve kısmi muafiyet” genelgesini okumak için tıklayın.
ATA kısaltması, Fransızca ve İngilizce’deki “geçici kabul” anlama gelen sözcüklerin birleştirilmesiyle meydana gelmiştir. Fransızca’daki “Admission Temporaire”, İngilizce’deki “Temporary Admission” tamlamalarının baş harfleri kullanılarak ATA kısaltması kabul gören bir kısaltma olmuştur.
ATA Karnesi Tarihçesi
Geçici kabulde karşılaşılan güçlükleri ortadan kaldırmak için genel kabul görebilecek bir uygulama sağlamak için hazırlanan “Eşyaların Geçici Kabulü İçin ATA Karnesi Hakkındaki Gümrük Sözleşmesi” Eylül 1961’de kabul edilmiş ve Temmuz 1963’te yürürlüğe girmiştir.
İleriki yıllarda yetersiz kalan bu sözleşmenin kapsamını genişletmek için yeni bir sözleşme oluşturulmuş ve adına “Geçici İthalat Sözleşmesi” (İstanbul Sözleşmesi) konmuştur ve zamanla geliştirilmeye devam edilmiştir.
TOBB, Mart 2005 yılından itibaren İstanbul Sözleşmesi hükümleri kapsamında ATA karneleri düzenlemektedir.
ATA Karnesi Geçerlilik Süresi
ATA karnelerini her ülkenin kendi onay verdiği kefil kuruluşlar düzenledikten sonra geçerlilik süreleri bir yıldır.
Bir yılı aşan süre sonrasında eğer eşyanın kullanımı gerekirse, geçerli karnenin süresi uzatılmaz ancak yeni bir ATA karnesi oluşturularak eşyanın kullanımına devam edilebilir.
ATA Karnesi Süresi Dolunca Nasıl Çıkarılır?
İlk önce gerekçeleriyle birlikte TOBB’a başvuru yapılır. Eğer geçici ithalat ülkesindeki gümrük makamları kabul ederse TOBB’un kendi araştırması sonucunda olumsuz bir durum oluşmazsa mevcut karne yerine yeni bir karne düzenlenir.
Ata Karnesini Kim Düzenler?
ATA karnesini TOBB’a bağlı odalar düzenler.
Ata Karnesi Nasıl Alınır?
ATA karnesi almak isteyen kişiler veya kuruluşlar, yurt dışına çıkarılacak eşyanın özelliklerini belirten bir liste ile dilekçe oluşturur ve bunu yetkili odalardan birisine sunar. Eşyanın özellikleri; niteliği, markası, ağırlığı, adeti ve değeri olabilir. Ayrıca taşınacak eşya için teminat da yatırılması gerekir.
Teminat için nakit (TL veya döviz), banka teminat mektubu veya banka blokajı kabul edilebilir.
Teminat, karne kapsamı eşyanın toplam değerinin yarısı kadar alınır.