Gümrük Müşavirliği Nedir?

Gümrük müşavirliği ülkemizde kanunla kurulan ilk meslek olarak geçmektedir. Sanayi, ihracat ve ithalat alanında çalışanlara dış ticaret işlemlerinde müşavirlik hizmeti vermekle yükümlüdürler. Yurtdışı odaklı olan işlemlerin yürütülmesinden gümrük müşavirleri dolaylı temsilci olarak sorumlu tutulurlar. Bir eşyanın gümrük tarafından onaylanması gereken bir işlemi varsa veya kullanımı için bazı işlemlerden geçmesi gerekiyorsa gümrük müşavirleri bu konu ile ilgili belgeleri hazırlama ve eşyayı hazır etmekle görevlidirler. Ayrıca müsteşarlar tarafından verilen bazı görev sorumlulukları da mevcuttur.

Vekaletname, bir gümrük müşavirinin dolaylı temsilci olarak işlem yapabilmesi için müşterisinden alması gereken belgedir. Bu vekaletname, Gümrük Kanunu’nun belirttiği şartları taşır. Buradaki müşteri, faaliyetleri oluşturan eşyanın sahibi bir dış ticaret erbabıdır. Bu dış ticaret erbabı, Gümrük Müşaviri Yetki Belgesi bulunan bir gümrük müşavirine işlerin yürütülmesi için vekaletname ile yetkilendirmiş olur.

Gümrük müşaviri nasıl olunur sorusunu cevaplamak için önce gümrük müşaviri yardımcısı nasıl oluru yanıtlamak gerekir. Çünkü gümrük müşaviri olarak görev yapabilmek için iki yıl boyunca gümrük müşaviri yardımcısı olarak çalışmış olmak gerekmektedir. Türkiye’de bu işi yapabilmek için aranan ilk şart tabii ki TC vatandaşı olmasıdır. Medeni ve kamu haklarını kullanma konusunda herhangi bir sıkıntısı olmamalıdır.

Dikkatsizlik ve tedbirsizlik sebebiyle işlenen suçlar olan taksirli suçlar hariç herhangi bir sebepten hüküm giyilmemiş olması da gümrük müşaviri olma yolunda arana şartlar arasında yer alır.

Memuriyetten çıkarılmamış olunması ve belli bölümlerin fakültelerinden veya yüksek okullarından en az lisans seviyesinde mezun olunmuş olması gerekir. Sonrasında ise 2 senelik bir staj sürecinin tamamlanmış olması şartı gelmektedir. Gümrük mevzuatı ve gümrüğe ilişkin diğer konuları kapsayan sınavda belirlenen puan üzerinde not alınmış olması da şarttır.

Uygun bölümlerden mezun olanlar, bir gümrük müşavirinin yanında 1 yıl staj süresini doldurduktan sonra sınava girerler. Bu sınavda gümrük mevzuatı, ve gümrüğe ilişkin ekonomik, ticari ve mali konular hakkında sorular bulunur. Sınavı başarıyla geçenler Gümrük Müşaviri Yardımcısı İzin Belgesi’ne sahip olurlar.

Gümrük Müşaviri Yardımcısı olarak 2 yıl çalışanlar tekrar bir sınava girerler. Bu kez iki aşamalı bir sınavı başarıyla geçmeleri gerekir. Sınavın birinci basamağında gümrükle ilgili mevzuat, ekonomik, ticari ve mali konularda yazılı bir sınav, ikinci basamağında gümrük tarifesi, gümrük işlemlerine dair uygulama konuları ve genel kültür konularından oluşan sözlü mülakat bulunur.

Gümrük müşavirinin yaptığı iş kanunlarca da belirlenen konulara sahiptir. İlk olarak yurt dışı ile işlem yapmak isteyen firmaların veya kişilerin gümrükleme işlemleri ile ilgilenir. İşlemleri başlatma ve sonuçlandırma onlara aittir. Firmalar veya şahıslar gümrük müşavirleri aracılığı ile aldıkları şifrelerle işlemlerini kendileri halledebilme özgürlüğüne sahiplerdir. Ancak gümrük mevduatı oldukça geniş bir alandan olduğu için tavsiye edilen bir yöntem değildir. En ufak bir hatada yüklü miktarda ceza kesilebilir. Bu nedenle tercih edilen yöntemde gümrük müşavirleri firmaları veya şahısları temsil edecek şekilde işlemleri yürütmekle görevlidirler. Müşterilere gümrükleme, lojistik, danışmanlık konularında yardım sunan gümrük müşavirleri özel üniversitelerde dış ticaret, ithalat ve ihracat konularında ders de verebilme imkanına sahiplerdir.

• İlgili eşyaları özelliklerine göre gümrük rejimine tabi tutmak
• İthalat vergilerini ödemek
• İlgili mevzuatlara bağlı olarak bir eşyanın ithalatı ile ilgili; fon, bandrol, stopaj gibi ek mali yükümlülükleri yerine getirmek
• Dış ticaret mevzuatına bağlı olarak izin ve belgelendirmeleri temin ederek eşyayı teslim almak
• İşlemlerin takip edilmesi.

Gümrük müşaviri olmak için girilmesi gereken sınav tarihi ve başvuru şartları bir ay öncesinden açıklanmaktadır. Gümrük müşaviri sınavı ise iki aşamadan oluşmaktadır. İlki ön elemedir ve resmi kuruluşlar tarafından yapılır. Bu sınavdan geçildiğinde ikinci aşamadaki sınav devreye girer. Bu sınavda ise mesleki yeterlilik araştırılır. Gümrük müşavirliği yardımcılığı için yapılan sınavlardan sadece bir tanesi yazılıdır. Gümrük müşavirliği yardımcılığı sınavı konularının yüzde 20sini genel yetenek ve genel kültür soruları oluşturur. Yani içerisinde Türkçe, Matematik, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi, Vatandaşlık bilgisi yer alır. Kalan yüzde 80lik kısmını ise gümrük kanunu ve mevzuatına ilişkin düzenlemelerle 5607 sayılı kaçakçılıkla mücadele kanunu ile bu konuya ilişkin başlıklar oluşturur.

Güncel sınav duyuruları için T.C. Gümrük Bakanlığı resmi web sitesindeki Gümrük Müşavirliği ve Gümrük Müşavir Yardımcılığı Yazılı Sınav Duyurusu sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Gümrük müşaviri olmak için aşağıdaki bölümlerden mezun olmak gerekir:

• Hukuk
• İktisat
• İşletme
• Muhasebe
• Bankacılık
• Kamu Yönetimi
• Siyasal Bilgiler
• Endüstri Mühendisliği

Lisans seviyesinde farklı bir bölümden mezun iseniz aşağıdaki koşullar da geçerli olur;

• Yukarıdaki bölümlerden yüksek lisans seviyesinde mezun olmak
• Meslek yüksek okullarının gümrük, dış ticaret ve Avrupa Topluluğu konularında uzmanlık programı olan yüksek okullardan mezun olmak

Yurtdışı ile çalışacak firmaların veya yurtdışından ürün çekecek/alacak kişilerin işlemlerinin baştan sona yürütülmesi konusunda işlem yapan gümrük müşavirleri çok geniş bir gümrük mevduatından sorumludurlar. Gümrük müşavirliği görevleri arasında tüm gümrükleme işlemleri, lojistiğin sağlanması yer almaktadır. Ayrıca ithalat ve ihracat ile uğraşacak kişilere danışmanlık hizmeti de vermektedirler.